مدیریت پیش بینی جهت افزایش بهره وری در شبکه آبیاری و زهکشی امیر کبیر با استفاده از مدل opdm

نیاز فزاینده به تولید محصولات کشاورزی با توجه به نرخ رو به رشد جمعیت و نیز کاهش منابع آبی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران، باعث شده است تا کیفیت منابع آبی پایدار نبوده و سیر نزولی داشته باشد. لذا با توجه به مصرف بالای آب در بخش کشاورزی، برای جلوگیری از تشدید بحران آب، اتخاذ راهکارهای مدیریتی برای افزایش بهره وری مصرف آب و رسیدن به ثبات در عملکرد محصول را اجتناب ناپذیر کرده است. از جمله این راهکارها تکنیک های کم آبیاری و نیز استفاده از آب های شور است. مطالعات مزرعی و صحرایی به منظور بررسی مدیریت آبیاری و شوری و تأثیر آن بر عملکرد محصول بسیار سودمند هستند اما محدودیت های قابل توجهی دارند از جمله اینکه نتایج حاصل از این مطالعات به شرایط فیزیکی و مدیریتی که بررسی در آن انجام می شود محدود می گردد. در این راستا، استفاده از مدل های شبیه سازی، محدودیت های موجود در مطالعات صحرایی را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.در این پژوهش از مدل opdm برای بررسی عملکرد محصول نیشکر تحت سناریو های مختلف شوری و تنش آبی در شبکه آبیاری و زهکشی امیرکبیر اهواز طی سال های 1381 تا 1387 استفاده گردید. اصول عملکرد مدل opdmایجاد ارتباط بین داده های مربوط به مشخصات شبکه ی آبیاری و زهکشی ، ویژگی های مرتبط با گیاهان الگوی زراعی ، شرایط خاک و ویژگی های آب آبیاری می باشد. در این پژوهش، تیمارها با تغییر در حجم آب آبیاری، به صورت تیمار اول (i1) 100% و تیمار دوم و سوم، به ترتیب، (i2)، 85% و(i3)، 70% نیاز آبی نیشکر بوده است. همچنین تیمارهای شوری آب آبیاری به ترتیب (s1)، میانگین شوری اولیه ی رودخانه ی کارون،(ds/m)، s2=s1+2 و s3=s1+4 می باشد. نتایج آنالیزآماری نشان داد که شاخص rmse با مقدار 04/0 خطای کمی را در برآورد عملکرد محصول ارائه داده است. همچنین شاخص تطبیق d و کارایی مدل ef، به ترتیب از میزان 71/0 و 65/0 برخوردار بوده که حاکی از دقت بالای مدل در شبیه سازی عملکرد است. در بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد محصول، اختلاف در سطح 70% نیاز آبی بیشتر از سطح 85% نیاز آبی نسبت به آبیاری کامل بوده است. نتایج تأثیر توأمان تنش شوری و کم آبی بر عملکرد محصول نیشکر نیز با استفاده از مدل opdm حاکی از آن بود که بین سطوح مختلف آبیاری، تفاوت معنی داری در میزان عملکرد محصول نیشکر وجود دارد اما این تفاوت در سطوح مختلف شوری، کمتر است. همچنین با رسم تابع عملکرد محصول نیشکر، مشاهده شد که همبستگی بالایی بین مقادیر مختلف تبخیر و تعرق و میزان عملکرد محصول وجود دارد بطوری که افزایش در میزان تبخیر و تعرق باعث افزایش عملکرد می گردد.